Muurschilderingen

De SRAL heeft in haar bestaansgeschiedenis vele muurschilderingen gerestaureerd daterend van de
middeleeuwen tot en met de 20ste eeuw. De toegepaste materialen en technieken zijn in loop der eeuwen aanzienlijk veranderd en afhankelijk van de techniek verschilt ook de conserveringsproblematiek sterk. Middeleeuwse en renaissancistische muurschilderingen zijn helaas doorgaans fragmentarisch bewaard vanwege hun grote ouderdom en het feit dat ze in kerken vaak onder lagen witkalk verborgen zaten. Daarnaast kan het bindmiddel van de verf gedegradeerd zijn waardoor de verf poedert en slechts een dunne laag van de schildering over is.

Figuratieve interieurdecoraties in de 17e en18e eeuw werden in Nederland meestal op doek of houten planken aangebracht. Daarom zijn muurschilderingen uit die periode redelijk zeldzaam. Als we ze tegenkomen zijn ze meestal vervaardigd met lijnolieverf en in de loop der tijd voorzien van vernislagen. Door vergeling van het vernis is de oorspronkelijke tonaliteit en kleur vaak verstoord en zijn de schilderingen te glanzend. Bij het oplossen van conserveringsvraagstukken betreffende dit soort schilderingen is daarom de kennis van zowel de restaurator muurschilderingen als de schilderijenrestaurator noodzakelijk: twee specialismes die bij SRAL onder één dak aanwezig zijn.

In de loop van de 19e eeuw worden veel gebouwen in toenemende mate uitbundig gedecoreerd met bonte, gestileerde en gesjabloneerde schilderingen waarin figuratieve decoraties kunnen zijn opgenomen. Het neogotische kerkinterieur of de rijk beschilderde plafonds in laat 19e-eeuwse openbare gebouwen en burgerhuizen zijn daar voorbeelden van. De behandeling van dergelijke schilderingen bestaat vaak uit het verwijderen van een dikke laag vuil, afkomstig van het branden van kolenkachels, en het consolideren van loszittende verf. Veel van de schilderingen uit deze periode zijn in het verleden echter overschilderd. De vraag die dan vaak beantwoord moet worden is of de schilderingen nog blootgelegd kunnen worden of dat wellicht een reconstructie ervan een meer passende optie is. Deze laatste keuze is bijvoorbeeld gemaakt bij het door Pierre Cuypers ontworpen interieur van het Rijksmuseum te Amsterdam.

Ook met betrekking tot 20ste eeuwse muurschilderingen is volop kennis en ervaring bij SRAL aanwezig. Zo zijn er veel schilderingen uit het interbellum en de naoorlogse periode gerestaureerd. Ook werd een bijdrage geleverd aan het boek ‘De genade van de Steiger’ door Bernadette van Hellenberg Hubar.  Zie daarvoor de pagina ‘Restauratie van Muurschilderingen uit de twintigste eeuw’.